F  r  a  n  c  i  s  c  i        M  a  u  r  o  l  i  c  i        O  p  e  r  a        M  a  t  h  e  m  a  t  i  c  a
Introduzione Help Pianta Sommario
Emendatio et restitutio Apollonii Pergaei conicorum elementorum Liber tertius Propositio 26
<- App. -> <- = ->

1 26a Si vero concursus aequidistantium apud x sit intra alteram sectionum a g ut supponitur; contentum sub portionibus aequidistantis trans[A:79r]verso, id est rettangolo lxz eo rectangulo (ad quod rationem habet contentum sub portionibus aequidistantis recto, id est rettangolo rxh eam, quam, quod fit ex recta ad id, quod quod1 ex transversa) minus erit, quadrato, quod bis fit ex dimidia transversi.

figura 1
2 Hoc est rectangulum quoddam2, ad quod se habet rettangolo rxh sicut quadrato de ad quadrato ae aequale est rettangolo lxz una cum quadrato quadrato3 ae. // Nam per eadem, quae in 24a premissarum, sicut quadrato de ad quadrato ea sic rettangolo fxs ad rettangolo cxt. // Cumque lineae hr quadrifariam divisae extrema segmenta hs fr sint, per 16am secundi, aequalia, iam per primum lemmatum 24ae praecedentis, rettangolo rsh sive fhs hoc est quadrato de per 11am 2i una cum rettangolo fxs aequale est rettangolo rxh. 3 // Igitur et rettangolo rxh quod est aggregatum quadratoto4 de et rettangolo fxs ad aggregatum rettangolo cxt et quadrato ae sicut5 quadrato de ad quadrato ea. // Demonstrandum igitur quod rettangolo cxt cum quadrato ea aequale est rettangolo lxz una cum quadrato quadrato6 ae. // Commune auferatur quadrato ae. // Et demonstrandum erit, quod rettangolo cxt aequale est rettangololo lxz et quadrato ae. 4 // Est autem, nam cum ipsius lx quadrifariam sectae segmenta lc tz aequalia sint, per 16am secundi, iam per scholium 22ae huius rettangolo cxt aequale est duobus, videlicet rettangolo lxz et rettangolo czt quod est quadrato ae, per 11am 2i. // Verum ergo, quod proponitur demonstrandum.

Additio

figura 2
5 In descriptione 15ae huius, sit relictum punctum s infra diametrum xth ductisque diametris, tangentibus, aequidistantibus, caeterisque, ut ibi, suppositis et demonstratis; iam triangolo sly hic descriptum aequilaterum et aequale erit triangololo sly ibi facto: itemque triangolo tlz huius lineationis aequilaterum et aequale erit triangololo ltz ibi lineato: propter aequidistantiam laterum parallelogrammorum nam triangolo hti idem remanet. 6 // Itaque sicut ibi, ita et hic triangolo lsy aequale etiam triangolo hti et triangolo tlz simul sumptis: quo fit, ut ablato utrinque in triangolo lqi in [A:79v] praesenti casu remaneat trapeziorum7 htzq aequale trapezioro8 qiys quae quidem quadrilatera hic ambo sunt infra diametrum xth sicut ibi, ut in corollario9 concluditur, alterum supra, alterum infra fuerat. 7 // Sic variatur non nihil descriptio pro vario relicti puncti situ.

figura 3
In descriptione additae praecedentis 23am huius, quadrilatera proposita sint trapezio zomegaros trapezio10 s ythetaro singula quidem tribus rectis lineis et periferiae roh s arcu conclusa (quo scilicet facilior sit et minus perplexa demonstratio) ita ut trapezio [S:107] zro et trapezio thetas infra diametrum xth ac11 infra12 centrum t diametris sint applicata. 8 // Dico quod et talia13 trapezio trapezio zro thetas aequalia sunt. // Agatur enim ipsi sy parallelus hi. // Eritque, per praemissam additam14 , trapezio htheta aequale trapezio homega. // Totum scilicet toti et15 trapezio st aequale trapezio si ablatum ablato. // Igitur reliquum16 trapezio thetas Igitur reliquo17 trapezio somega hoc est z r18 aequale est.

figura 4
9 Item sint trapezio tomegaroh trapezio19 t i hro sub arcu periferiae communi ros h et tribus rectis singula contenta, angulosque ad t centrum habentia, sub conditionibus in addita praecedente 23am huius positis. // Dico quod et talia trapezio trapeziora20 aequalia sunt. // Assumatur enim inter ro h punctum quoddam utcumque relictum s et agantur lateribus quadrilaterorum paralleli sz sy. 10 // Eritque, per corollarium 15ae huius, trapezio zh aequale trapezio si itemque trapezio zro aequale trapezioroy. // Igitur totum trapezio tomegaroh aequale erit toti trapezio t i hro. // Quod est propositum. // Et notandum, quod ablato communi trilatero troh supersunt triangolo triangolo troomega thi aequalia.

figura 5
11 Adhuc sint trapezio omegaz sro trapezio21 y srotheta sub arcu periferiae communi shr22 et tribus rectis singula contenta, ita ut z s omegaro latera media contineant xth diametrum, stantibus caeteris, ut in addita, quae praecedit 23am huius. // Dico quod et talia quadrilatera aequalia sunt. 12 // Agatur enim parallelus ipsis ys thetaro23 ipsa linea hi. // Eritque per primam huius additionis trapezio tro aequale trapezio htheta24. // Et per corollarium 15ae huius, trapezio zh aequale trapezio si25. // Igitur totum trapezio zro toti trapezio stheta aequale est: ut proponitur.

figura 6
13 Sint demum trapezio zpsiphis trapezio26 thetay sphi sub arcu periferiae communi phih s27 et tribus rectis singula conclusa: ita ut eorum latera psiz ytheta quae sunt partes diametrorum, quibus applicantur, se invicem secent apud t centrum: caeteris suppositis, ut in addita praecedente 23am huius. 14 // Dico tandem quod huiusmodi quadrilatera aequalia sunt agantur enim ipsis thetaphi z s paralleli tro t h lineae et ipsis psiphi y s paralleli roomega h i. Et procedatur sic. // Nam, per primam harum additarum trapezio ts aequale trapezio hy et per 3am quae est ante praemissa, trapezio omegah aequale est trapezio roi. 15 // Igitur totum trapezio zomegaros aequale iam toti trapezio y tros quorum videlicet illud habet t centrum in latere zomega hoc vero habet idem t centrum apud angulum. // Item, per primam harum additarum, trapezio psiro aequale est trapezio rotheta. // Ergo et totum trapezio zpsiphis aequale sit toti trapezio thetay sphi. // 16 Quandoquidem illud constat ex tribus trapezio28 et hoc ex aliis tribus aequalibus: bina comparando. // Quod est propositum. Unde manifestum est, quod quadrilatera duo, de quibus primum [A:80r] agitur in corollario 15ae huius, aut habent latera, quae sunt partes diametrorum, quibus adhaerent, separatim a centro sectionum et tunc, aut unum ad unam partem a centro et alterum ad alteram: et de his agitur in addita praecedente 23am huius: aut dicta quarilatera habent ambo talia [S:108] latera ad eandem partem centri: et de his29 agitur in 2a immediate praecedentium additarum. 17 Aut habent talia latera, ut unum eorum tantum adhaereat centro, et tunc aut ita, ut centrum sit in extremo lateris propinquioris30 alteri quadrilatero et de his31 agitur in corollario 15ae huius: aut in extremo remotiore, et de his32 agitur in prima praemissarum additarum: aut ita, ut centrum sit in aliquo puncto medio lateris: et de his33 agitur in 4a praemissarum. 18 Aut habent talia latera, ut ambo adhaereant centro: et tunc, aut centrum est in extremo communi ambobus lateribus: et de his agitur in 3a praecedentium aut centrum est in coincidentia laterum et de his34 agitur in 5a earumdem immediate praecedenti. 19 Aut centrum est in extremo unius ex lateribus, et in aliquo puncto medio alterius: et de his agitur in processu demonstrationis eiusdem immediate praemissae. // Sic videmur discussisse omnem varietatem, quae circa huiusmodi quadrilatera potuisset contingere, utcumque et ubicumque aut secent se invicem, aut diametris incurrant latera. 20 // Sed quae non descriptio in conicis variando propagari posset. Hucusque Castelboni 5o maius 154735.

Inizio della pagina
->