ADDITIO¹ ALIA² per quam confutatur 30^a3

Iridem primariam saepissime videri⁴ solam. Exteriorem vero numquam vel rarissime apparere posse solam.

1 Causae enim, quae faciunt apparere iridem sunt hae, lux solis expedite per purum aerem radians, adversa roratio, ulterior opacitas. Quo autem fuerit purior⁵ lux, opportunior cum quiete⁶ roratio, atque obscurior post locum roris opacitas, eo⁷ expressior appare[C:51r]bit iris. // Quando⁸ igitur hae⁹ causae plene¹⁰ concurrunt, utramque iridem faciunt apparere, modo solis altitudo supra horizontem non sit maior 45 gradibus. 2 // Quando autem una ex his causis penitus deficit, neutra iris videtur. Quando vero tales sunt causae, ut satis sint ad exterioris, quae debilior est, apparitionem, a fortiori multo magis satis erunt ad interioris (quae minus causarum poscit) apparitionem. Et ideo si exterior iris, quae semper languidior¹¹ est, appareat¹², multo¹³ magis et interior, quae semper coloratior est, apparebit. 3 Non igitur apparere potest exterior iris sine interiore. Saepissime autem interior apparebit sine exteriore¹⁴, quando videlicet causae adeo debiles sunt, ut si primam¹⁵ iridem apparere faciant, non tamen sunt satis ad exterioris apparitionem. [A:14v] Quod crebro accidit, nam plenus causarum concursus est rarus. // Quod si concurrentibus affatim causis, altitudo solis supra¹⁶ horizontem esset non minor 45 gradibus, inferior¹⁷ tamen 55¹⁸ quae sunt iridum secundariarum¹⁹ altitudines, tunc posset apparere parva quaedam portio iridis exterioris sine interiore. 4 Tunc²⁰ enim, ut in 26^a21 ostensum est, iris primaria non apparet. Secundaria²² vero apparere poterit²³ in tanta celsitudine²⁴, quantum 55²⁵ gradus²⁶ excedunt solis altitudinem. Quod rarissime contingere potest, adeo ut a nemine unquam sit animadversum aut observatum. [S:66]

Corollarium²⁷

5 Itaque constitit ratio cur exterioris iridis colores sunt languidiores, quam colores interioris²⁸; et cur ordine converso; et cur exterior sine interiore non videatur. Ex quibus quidam falso coniecturam faciunt, iridem exteriorem [C:51v] ex interiore per reflexionem generari. Quod est falsissimum.

Corollarium²⁹

6 Sic deteximus tres errores in quibus multi versantur, primum quod causa rotunditatis iridis consistit in concavitate nubis; secundum³⁰, quod colores diversi fiant propter densitatem aut raritatem aeris; tertium³¹ quod iridis exterior generetur³² ex reflexione interioris. Quae omnia sunt falsa. [S:67]