1 Adhuc colorum talium in iride generatorum causa [S:56] potest ex magnitudine spacii3 stillicidia comprehendentis, et ex raritate4 aut densitate stillicidiorum coargui5.
2 Huius demonstrationis causa6, in descriptione praecedentis imaginari possum7 infinitos circulos se invicem in punctis ak8 secantes, ultra scilicet citraque circulum afk. Sed exempli gratia, hinc et inde binos assumo, videlicet9 apk, aqk10 ulteriores, et ark, ask citeriores circulos, quos singulos radius solaris11 medius nfk12 secet13 in punctis pqrs14. 3 // Sicut igitur in praecedenti fecimus quinque radiales terminos a punctis dmnoe15 deductos in puncto f se invicem secantes, et16 in periferiam circuli afk cadentes, atque cum lineis visualibus a puncto a17 aequalem angulum ipsi akf semper servantes. 4 Ita et18 in unoquoque circulorum apk, aqk, ark, ask id19 idem facere hic possumus, ut radii totidem20 ab ipsis punctis dm[C:44r]noe21 deducantur secantes se in puncto p et in periferiam apk cadentes, item totidem ab iisdem quinque punctis per punctum q transmissos, et in periferiam aqk terminatos. 5 Item similiter totidem tam per punctum22 r quam per punctum s23 traiectos et in ipsorum ark, ask circulorum periferias24 deductos. 6 // Sic enim25 servabitur ubique anguli akf, qui26 est recti dimidium aequalitas, quod reflexionis ratio postulat, ut per 25am27 suamque additam28 constint29. // Nec refert utrum circuli apk, aqk, ark, ask sint aequales circulo afk, modo30 se invicem secent in punctis a, k aut in locis non sensibiliter inde remotis. 7 // Hoc pacto dispositio colorum31, quae per praemissam32 in periferia33 afk facta est, hic in caeteris34 quatuor35 circulis apk36, akq37, ark [A:12v] et38 ask repetetur39. Et coloratio per multum stillicidiorum spacium40 generata roborabitur. // Et tale spacium41 intra circulos deductos42, ultra citraque k punctum claudetur, quantum43 angulorum reflexionis aequalitas intra stillicidiorum regionem servari poterit. 8 // Itaque cum k punctum sit medium inter zonas colorum iridis, ut patuit44 in praemissa45, habeatque superne viridem et46 croceum colores, et inferne ceruleum47 et ruffum48, causaque talis diversitatis assignata sit ex quantitate49 lucis solaris in stillicidia infusae; id50 idem hic com[S:57]probari poterit ex magnitudine intervalli stillicidia recipientis. // 9 Siquidem cum duae sint colorationis causae, altera scilicet activa et exhibens, altera passiva et recipiens; illa scilicet solaris lux, haec autem multiplex irroratio, iam ad demonstrationem [C:44v] argumentum utrinque sumendum est51. 10 // Sicut52 ergo duae colorum zonae, quarum limes est k punctum, propter moderatiorem solis lucem, sortitae sunt magis sobrios colores, viridem scilicet et ceruleum53, ita et hic id idem accidet54 propter angustius stillicidiorum55 intervallum iuxta k punctum, quo circuli tale56 intervallum claudentes in angustum coeunt. 11 // Itemque sicut duae sequentes supra et infra praedictas positae colorum zonae, propter maiorem luminis copiam, luminosiorem colorem receperunt, croceum scilicet et rubrum57, ita et hic id idem fiet propter amplius stillicidiorum intervallum, circulis a puncto k in latum digredientibus. 12 // Dictum est praeterea quod interiores zonae sortitae sunt colores magis saturos et ebrios, quoniam58 minor ambitus coadunat magis vim coloris. Unde duarum mediarum zonarum interior ceruleum59, exterior viridem recepit60. Ex duabus61 autem extremis intima ruffum62, extima croceum adepta est. 13 // Quod si rursum conferre velis exteriores zonas cum mediis, hoc est, croceam63 cum viridi64, et hinc rubram65 cum cerulea66, poteris argumentum sumere densitate ac raritate67 stillicidiorum. Nam extremi radii obliquius68 incidentes circulorum periferiis incurrunt crebriora stillicidia, et propterea69 efficacius colorant70, quam medii, qui rectius incidentes paucioribus occurunt71 guttis. // Sic quam optime potuimus, colorum causas72 reddidimus, et a sole et a stillicidiis. [C:45r]
Scholium
14 Notandum quod demonstrationes 27ae73 , 29ae74 et praesentis additionis intelligendae sunt per totum ambitum iridis. Hoc pacto, cum per corollarium75 25ae76 centrum solis, centrum visus, quod est a, centrumque iridis semper sint77 in eadem recta linea, sit talis recta linea nag78, ita ut n79 intelligatur centrum solis, a centrum visus, g vero centrum iridis, quae recta merito vocabitur axis iridis. 15 Itaque stante axe nag80, imaginemur circumduci planum totum, in quo descripti sunt circuli afk, cum reliquis, circumduci inquam per integram revolutionem. Sic enim tali conversione k81 feretur82 per medium cingulum iridis, hoc est describet mediocrem iridis circulum, qui duas colorum zonas habet intra, et totidem extra. // Ita hoc pacto [S:58] demonstratio83 facta in 27a84, 29a85 et in praesenti additione intelligetur per totum iridis ambitum, circumducta iam descriptione per totum ambitum. [A:11r]