F  r  a  n  c  i  s  c  i        M  a  u  r  o  l  i  c  i        O  p  e  r  a        M  a  t  h  e  m  a  t  i  c  a
Introduzione Help Pianta Sommario
Emendatio et restitutio Apollonii Pergaei conicorum elementorum Liber primus Propositio 15
<- App. -> <- = ->

[A:9v]

15a. Si a bifaria sectione diametri1 ellipsis ordinata recta ducatur utrinque ad periferiam ellipsis: sitque ut ordinata ad diametrum, sic diameter ad tertiam quamdam; tunc, quae ducitur a periferia ad ordinatam, aequidistans diametro, poterit, quod superficies adiacens2 ad tertiam, latitudinem habens sub ipsa receptam ex ordinata ad periferiam, deficiens specie simili contento sub ordinata et tertia: et producta usque ad alteram partem periferiae bifariam secabitur ab ordinata.

[S:17] Sit ellipsis3, cuius diameter ab bifariam secetur in puncto g et ordinata ducatur dge. // Sitque sicut de ad ab sic ab ad dz ad rectos ipsi de. // Et [[qui]] contingens punctum4 h in periferia agatur ht penes ab diametro5. // Et connectatur ez. // Ducaturque tl penes dz compleaturque parallelogrammum lczm rettangololum.

figura 1
// Dico iam primum6 quod ht potest rettangolo dl adiacens ad dz latitudinem habens dt et deficiens specie lz simili rettangolo lo edz.

// Sit enim per 13am huius: ipsa an ad quam possunt ordinatae ad ab diametrum. // Et agatur hx penes de. // Item xo gp penes an. // Et productae compleant7 rettangolo rettangolo qo ops8 sry, oyn.

// Itaque per 13am praemissam dg potest rettangolo ap. // Et hx potest rettangolo ao. // Et quoniam ag gb aequales9, ideo rettangolo rettangolo ap qr aequalia10: et similiter rettangolo rettangolo xq qy aequalia invicem.

// Item quoniam, per 43am primi Euclidis supplementa oq or sunt aequalia: posito iam communi rettangolo no11 erunt rettangolo rettangolo qy ns invicem aequalia: et ideo rettangolo rettangolola xq [[ ns]] aequalia. // Positoque communi rettangolo qs erit rettangolo np vel rettangolo ap aequale gnomoni12 aop. // Igitur quadrato dg (quod est ipsum rettangolo ap) maius est, quam quadrato hx (quod est ipsum rettangolo ao ) in rettangolo op. // Sed, per 5am 2i Euclidis rettangolo etd una cum quadrato tg sive hx aequale est quadrato dg.

// Igitur rettangolo etd aequale est rettangololo op. // Et quoniam de ab dz sunt in proportione continua. Ideo per 17am 6i13 Euclidis sicut de ad dz sic quadrato de ad quadrato ab et sic quadrato dg ad quadrato gb quandoquidem dimidia integris sunt proportionalia. [A:10r] // Sed per primam sexti Euclidis rettangolo etd ad rettangolo dtl sicut14 et ad tl et ideo sicut de ad dz.

figura 2
Ergo, sicut quadrato dg ad quadrato gb sic rettangolo etd ad rettangolo dtl. // Cumque rettangolo pgb aequale sit rettangolo ap et ideo ipsi quadratoto dg sitque per primam 6i rettangolo pgb ad quadrato gb sicut pg ad gb.

// Erit et similiter quadrato dg ad quadrato gb sicut pg ad gb.

// Et ideo sicut pg ad gb sic rettangolo etd ad rettangolo dtl.

// Sed sicut pg ad gb sic ps ad so et ideo per primam 6i sicut rettangolo pso ad quadrato os.

// Igitur sicut rettangolo pso ad quadrato os sic rettangolo etd ad rettangolo dtl.

// Sed dudum aequale fuit rettangolo pso ad rettangolo etd.

// Ergo per 14am 5i quadrato os hoc est quadrato ipsius ht aequale erit rettangolo dtl. // Quod erat ex demonstrandis primum. // Sed15 ducatur ht ad periferiam usque ellipseos ad punctum f.

// Aio deinde quod producta hf bifariam secatur ad ipsa de apud punctum t.

// Agatur enim ipsi hx aequidistans fk nec non kpsi penes ipsam an usque ad bn.

// Eritque per 13am praecedentem quadrato fk aequale rettangololo akpsi et quadratum hx aequale rettangololo ao cumque sint quadrato quadrato fk hx aequalia (quoniam lineae ipsae aequales) erunt et rettangolo rettangolo akpsi ao aequalia.

// Quamobrem per 15am 6i16 xo ad kpsi sicut17 ak ad ax. // Sed propter triangolo triangolo bxo bkpsi similitudinem bx ad bk sicut18 xo ad kpsi.

// Igitur ak ad ax sicut19 bx ad bk.

// Et disiunctim kx ad xa sicut20 xk ad kb.

// Quare per 9am 5i ax kb aequales21. // Sed ga gb aequales22. // Ergo gx gk aequales23. Et ideo th tf aequales: quod restabat24 demonstrandum.

Manifestum est25 ergo quod in ellipsi ab de sunt coniugatae diametri: namque per 7am ab secat ipsam de eiusque parallelas bifariam: itemque de. Sicut praesens ostendit, secat ipsam hf omnemque ipsius ab parallelum bifa[A:10v]riam. // Item sicut respectu ab primae26 diametri, seu27 transversi lateris, rectum latus, hoc est, ea, ad quam possunt ordinate ad diametrum fuit ipsa an linea. Ita, respectu28 de secundae diametri, seu transversi lateris rectum latus, sive ad quam possunt ordinatae ad ipsam diametrum, erit ipsa dz. [[// ]] Ac demum, sicut est secunda diametros inter primam suamque rectam media proportionalis: ita et prima diametros est inter secundam; suamque [S:18] rectam itidem media proportionalis. Unde utraque potest species alterius. Cum species sit rettangolo sub transversa29 et recta30 diametris contentam31.

Inizio della pagina
->